Sakîf Hey'eti Ve İslâm'a Girişleri:Sakîf Hey'eti Ve İslâm'a Girişleri:
tbn îshâk'ın nakline göre, Resûluîlah (s.a.v.) Ramazan içinde Tebük'ten Medine'ye dönmüştü. Aynı anda Sakif kabilesinin temsilcileri de onu ziyaret etmişti. Aralarında istişarede bulundular. Ve kendi kendilerine çevrelerinde Araplardan kimsede savaşa mecal yoktur diye karar verdiler. Öyleyse ne yapsınlardı, hepsi bey'at edip islâm'a girdiler. Bir de hey'-et çıkardılar. Başlarında »Kinâne bin Abdi Yaleyl» vardı. Medine'ye yaklaşınca Muğire bin Şu'be'ye rastladılar. O da onlardandı. Onları karşıladı ve Resûlullah (s.a.v.)'m yanına girince hangi usulden hoşlanacağını onlara öğretmeye çalıştı ise de, onlar yine câhiliyye -usulüne göre ona selâm verdiler. Resûlulîah Sakîf hey'etini mescidde kabul etti. Orada bir çadır kurup Kur'an dinlemelerini ve halkın namaz kılışını görmelerini sağlamak istedi. Hey'et birkaç gün orada kaldı. Onlar ^lesûlullah'ı ziyaret ediyor ve tartışıyorlardı. O sürekli bu kişileri îslâm'a da'vet ediyordu.[153] İbn Sa'd'ın nakline göre ise: Resûlullah her yatsı sonu onlara geliyor, onlarla ayaküstü konuşuyordu, ta yoruluncaya kadar[154]. Mûsâ bin Ukbe de meğazisinde, şunları naklediyor: Osman bin Abdü'l-Âs da bu hey'etteydi. Ve en gençleriydi. Onlar Resûlullah ile musahabeye gidince onu hayvanlarının yanında bırakıyorlardı. Osman da hey'etin her dönüşünde onu serbest bırakınca gidip Resû-lullah'a din hakkında bilgi soruyor ve Kur'an okuyordu. Osman o derece görüştü ki onunla, dinde bilgi sahibi oluverdi. Resûlullah'ı uykuda bulursa, Hz. EbûBekir'e giderdi. Osman, bunu da arkadaşlarından saklıyordu. Resûlullah bütün bunlarla onu sevmişti. Nihayet İslâm'ı benimsediler. Ama Kinâne bin Abdi Yaleyl, Resûlullah'a şöyle dedi: Zina için ne dersin? Kabilemiz bu işe düşkündür ve bir türlü vazgeçiremedik... O da, haramdır size, nitekim Cenâb-ı Hakk: «Zinaya yaklaşmayın. O muhakkak çok çirkin ve sonu feci olan bir yoldur» buyurur, dedi. Onlar bu sefer: «Peki faiz için ne dersin? Hani o bizim malımızdır"», dediler. Cevab şu idi: Malınızın aslı (kapitali) size aittir. Bakın Allah ne emrediyor: «Ey iman edenler! Allah'tan korkun ve kalan faizlerinizden vazgeçin, eğer gerçekten mü'min iseniz[155]». Bu sefer de peki içki hususunda görüşün ne? Ülkemizin geliri budur. Ve bundan vazgeçemeyiz çünkü, deyince de, Resûlullah; «Onu da Allah kesinlikle haram kıldı» buyurup içkinin haramhğını bildiren âyetleri okudu.[156] İbn îshâk der ki: Aynı şekilde kendilerinin namazdan muaf tutulmasını da teklif ettiler. Resûlullah'ın cevabı şöyle oldu : «Namazsız dinde hayır yoktur.» Bundan sonra gizli bir istişareye giriştiler. Sonra dönüp Resûlullah (s.a.v.)'a bütün bunları kabullendiklerini bildirdiler. Ancak bir tek şeyde müsamaha istediler: Putları olan Lâfı üç yıl süreyle yıkmamasını teklif ediyorlardı. Resûîullah (s.a.v.) bunu şiddetle reddetti. Sene sene indiler de, en son sadece bir ay müsaade istediler. Fakat onların hiçbir mehil istememeleri ihtar edildi, tbn İshâk der ki: Sakîfliler bu mühleti, kabilelerinin sefihleri, kadınları ve kötü niyetli kimselerinin şerrinden emin olmak için istiyorlardı. Zamanla iman kalblerine yerleşsin istiyorlardı. O zaman yıkılırdı bu put. En sonunda ise, Resûlullah'a dediler ki: Biz Lâfı yıkamayız. O halde yıkması size... O da, tamam ben adam gönderip yıktırırım, siz âzâde olun buyurdu. Onlar izin alıp ayrıldılar. Resûlullah onlara dönüş izni verdi ve ikramda bulunup uğurladı. Başlarına da Osman bin Âs'ı reis tâyin etti. Çünkü onu, îslâm'a hepsinden çok istekli ve kabiliyetli görmüştü. Hattâ birçok sûre bile öğrenmişti daha Medine'den ayrılmadan. Resûlullah (s.a.v.) hemen arkalarından bir hey'et gönderdi. Başlarında Hâlid bin Ve-lid, aralarında Ebû Süfyân b:n Harb ile Muğire bin Şu'be de vardı. Bunlar gidip Lâfı yıkmakla vazifeliydi. Ve öyle yaptılar. Fakat Sakîf kadınları çıkıp ağlaşmaya başladılar. Mersiyeler söyleyip fer-yâd ediyorlardı. Put kırılırken Muğire baltasını vurdukça Ebû Süfyân; «Ah yazık. Vah vah...[157]" gibi sözlerle, Lât için ağlaşan, inleyen 'au kadınları taklid edip, alaya alıyordu... İbn Sa'd ise Tabakat'ında Muğire'den şunları nakleder: Sa-kifliler müslüman oldu. Ben Araplardan hiçbir kimsenin bu derece tam müsîüman olanına rastlamadım. Aynı zamanda, onlar arasında Allah ve Kitabına hiyle yapacak kimsenin çıkmasına da ihtimal veremem[158] Hey'etlerin Ardı Ardına Gelip Allah'ın Dinine Girmesi
tbn îshâk diyor ki; Resûlullah Mekke'yi fethedip, Tebük'ten sağ salim dönünce Sakifliler müslüman olup, bey'at etti. Ardından da her taraftan Arap hey'etîer gelmeye başladılar. Zaten Araplar hep Kureyş'in müslüman olmasını bekliyor, onları gözetliyorlardı. Çün kü onlar âdeta o milletin imâmı, öncüsü idiler. Beyt-i Haram'm sakinleriydiler. İsmail (a.s.)'in torunları ve Arapların lideri durumundaydılar. Mekke fethedilip, Kureyş İslâm dairesine girince, Araplar anladılar ki; Resûlullah ile savaşmak, ona düşmanlık artık mümkün olmadığı gibi, doğru da değil... Ve İslâm'a girmeye başladılar, bölük bölük. Tıpkı Cenâb-ı Hakk'ın beyan buyurduğu gibi: «Allah'ın yardımı ulaşıp fetih müyesser olunca; insanların da fevc fevc Allah'ın dinine girdiğim görünce; Artık Allah'ına hamd edip O'nu teşbih et. O'na sığın ki O tevbeleri çok kabul eder...[159]» Biz ise şu an, bu hey'etlerin gelmesi ile ilgili tafsilâtı sunmayı gerekli görmüyoruz. Çünkü bu haberlerin tafsilâtı değil, ibretler almaktır gaye... [160]
Dersler Ve İbretler
Şimdi, Taife sefer yaptığı gündeki, o kabilenin Resûlullah'ı karşılamaları olayını, o şerli karşılamayı anıyoruz. Onu şirretlik ve vahşetle topraklarından çıkarmışlardı hani Beyinsiz güruhu onun üzerine sürmüş de, çocuklara taşlatmışlar, onunla alay etmişlerdi, îşte bu Sakif kabilesiydi. Şu anda onlara yol açıldı, sadık ve samimî müslüman olup Resûlullah'a itaat ettiler. Hatırlayalım, Zeyd bin Hârise'nin o an Resûlullah (s.a.v.Ta söylediğini, onlar Tâiften Mekke'ye mahzun dönerken; «Nasıl gireceğiz oraya yâ Resûlâllah, onlar bizi çıkarmıştı?» O'nun (s.a.v.) cevabı şöyle olmuştu: «Zeyd, çıkışı da, çıkış kapısını da Allah çok İyi bilir ve hazırlar. Yine O, dinine yardım edip Nebisine sahip çıkacaktır muhakkak». Bugünkü tecelliler ise, Resûlullah'm Zeyd'e söylediklerinin belgesi oldu. îşte Tâif, işte Mekke ve bir sürü Arap kabile ve ailesi. Nihayet kulak verip İslâm'ı anlamış ve bölük bölük gelip ona dahil olmaktadır. Şimdi gel düşünelim azıcık... Düşünelim Sakîf kabilesinden gelen o ezâ, cefa ve kem davranışları. Kendilerinden izzet ve ikramla karşılamaları, kabul göstermeleri umulurken, o çirkin tavırlar ne idi? Bütün bunların bir zerresi bile insan nefsinde iz bırakabilecekken, rastgele bir insanın gönlünde bile derin iz bırakıp, intikam veya hiç değilse bir karşılık duygusu aşılayacak hallerken... Peki nerede bunlar? Resûlullah'm nefsinde Sakif'e karşı ne var? Tâif i günlerce kuşatıyor, sonra vazgeçip dönüyor. O'na deniyor ki Sakîf e beddu et. İltifat etmiyor buna. Aksine elini açıp duâ ediyor: *Yâ Rab! Sakif'e hidâyet ver ve hepsini mü'min olarak bize döndür...» Allah, Resulünün duasını kabul edince de, Sakîf hey'eti Medine'ye geliyor. Hz. Ebû Bekir ile Muen're bin Şu'be de bu durumu ona müjdelemek için yarışıyorlar Çünkü hepsi Resûlullah'm bundan ne kadar memnun olacağını biliyorlardı. Yâni Sakîf'in müslüman olup yola gelmesine. Ve nitekim, karşılayıp onlara ikramda bulunuyordu. Ve ardından da günlerce onlarla uğraşıyor, yaktini onlara nasihat edip dinî ta'lim ve telkinle geçiriyordu. Halbuki onlar ne hiyleler düşünmüş, ona karşı ne fesad kalb-le ezalar etmeyi tasarlamışlardı. Halbuki o şimdi onlara sadece hayır ve saâdet-i dâreyn diliyor, onları bu yola irşada çalışıyor... Onlar ne kadar zevk almışlardı O'na ezâ ettikçe, O'na saldırdıkça. Ama O, şimdi onlara îslâm ni'metini ikram etmek, onları Allah nezdinde de makbul kılmak için uğraşıyor, zevk alıyor. Görüyorsunuz bu rastgele bir insalun tabiatında olan sev değildir. Bu hak bildiği ilkeye, hayırlı akideye çağırıcıdır. Bu, hiç değil, ancak «Nübüvvet» tavrıdır. Ve ancak, Aleyhissalâtü vesselam efendimizin yöneldiği tek hedef ve maksad gereğidir: O da bu dâvanın galip gelip sonuç vermesi, Rabbinin de bu yüzden kendisinden razı olması... O halde, bu uğurda en ağır elem ve sıkıntı da, en büyük huzur ve neş'e de bu yüce hedefe varmak isteyen kul için hiç de önemli ve etkili olamazdı. Bu idi işte İslâm! Kin ve hıyanet bilmez, insana asla kötülük düşünmez, cihadı emreder. Ama kin ve hıyanete asla cevaz vermez. Kuvvet tavsiye eder ama egoizme ve kibre asla yüz vermez. Rahmete çağırır ama güçlük ve ağır yük getirmez. Sevgiyi öğretir ama sadece Allah yolunda. O halde, gerek Sakîf, gerek öbür kabile hey'etleri gelip Medine'de İslâm'a boyun eğen hey'etler hep «şerefli bir zafer» va'dinin ifasıydı. Yâni Cenâb-ı Hakk'ın va'd-i sâdıkının tahakkukuydu bunlar. O gelen heyetlerin yansıttığı ibretler bunlardır, deyip yetine-llm. Buradan çıkarılabilecek ders ve hükümleri ise şöylece sıralamak mümkün: a) Müslüman olması umulan müşriklerin mescide inmesi, orada misafir edilmesinin cevazı: Gördük ki; Resûlullah Sakif hey'etini Mescidde karşıladı ve onlarla orada görüşüp, dini telkin etti. Bu tutum bunun müşrikler için câ'.z olduğunu gösterir. Kitab ehli içinse, elbette caiz olur... Nitekim de Resûlullah (s.a.v.) Necrân hristiyan-larını, Kur'an dinlemek ve İslâm'ı öğrenmek niyetiyle geldiklerinde orada karşılaşmıştı. Zerkeşi der ki: «Bilesin ki, Nevevİ ve Râfil tr.a.) gibi zevat, müslümanların izni ile (Harem müstesna) mescidlere kâfirlerin girmesini caiz görürler. Şu şartlarla: Birincisi: Zımmîlerle yapılan akitte, mescide girme yasağı konmadı ise. Çünkü böyle bir kayıt varsa, izin verilemez. İkincisi: İzin verecek olan müslümanın buna tam ehliyeti olmalı. Üçüncüsü: Kur'an dinleyip, öğrenmesi ve sonunda da İslâm'a girmesi umuluyorsa. Ya da binayı tamir gibi bir maksatla girmesi zarurî ise. Bu hususta da, Kaadi Ebî el-Fâruki'nin görüşü bir kazly-ye teşkil eder: «Sırf bilgi ve Kur'an dinlemek için girenin İslâm'a gelmesi içindir, yoksa mescide sokulmaz!..» Bu durumda bize onların mescidlere girmesine İzin verme yetkisi yok demektir. Yâni günü müzde cereyan ettiği üzere muhtelif ecnebi ülkelerden gelenlerin sırf bir san'at ve tecrübe kaygusuyla ya da siyasi alâka kurma gibi yollarla, mescidlere girmesi böyledir. (Turistik maksatla gelen felâket kılıklı kadın - erkeğin hükmü buna kıyaslansın artık). Uyumak, yemek yemek vb. işler İçin izin isterse, o zaman, «Rav-za» da dendiği gibi: Bu halde izin verilmesi abes olur. Zahirde caiz olsa da, Nevevi'den başkaları ise, bu halde onlara izin vermemiz caiz olmaz derler... Fâruki ise; bu mânâda, hesap, dil ve buna benzer şeyleri öğretmek için girmelerine gelince o da, aynı anlama gelir. Açıktır ki; yasağın maksadı; zararı, mescidin kirlenmesini ve namaz kılanların huzurunu kaçırmanın önlenmesidir[161]. Biz de deriz ki zararın en büyüğü teşviştir. O da, açık saçık ve çok çirkin manzaralı gâvur madamlarının namaz kılan insanın arasında dolaşmasıdır. Uyumak, yemek yemek için girmek neyse, camiin tezyinatını, mimarî özelliğini tanımak için gelmek de odur. b) Gelen hey'etlere veya elçilere güzel muamelet Vefd (yâni hey'etle), Müstemen (yâni sığınan kişi) arasında şu fark var: Birincisi birkaç kişiden oluşan bir nev'i elçilerdir. Milletini temsil ederler. Müstemen ise, ferdi olarak ilim veya başka bir maksatla islâm ülkesine gelen yabancıdır ki devletin himayesi altındadır. Belki de İslâm'a yönelip gelmiş olabilir. Müstemen için Cenâb-ı Hak emân tanımış, hüsnü muamele ile karşılamayı ve korumayı emretmiştir. İstediği takdirde de maksadına emniyetle ulaşması sağlanır. «Bir müşrik himaye isterse, siz de onu himaye edin. Ta ki Allah'ın kelâmını işitip kendine göre serbestçe gayeye yaklaşsın[162]». Vefd'e gelince: Bu hüküm onlar için de geçerlidir. Müstemene kıyas ve Resûlullah'ın uygulaması, yâni onlara iyi davranması ve ince siyaseti bunu anlatır. Yukarıda bunu, yâni Resûlullah'ın Sakifli-lere geliş ve ikametleri sırasında nasıl ikramda bulunduğunu görmüştük. c) İnsanların iradede ve imamette en lâyık olanı Allah'ın Kitabı'-nı en iyi bilendir: Bunun içindir ki, Resûlullah Qsman bin el-Âs'ı, Sa- kif hey'etine emir tâyin etti. Çünkü Medine'de kaldığı süre içindebu zât arkadaşları arasında bir üstünlük göstermiş, onlardan çok daha gayretli çıkmış ve çabucak Kur'an öğrenmiş, dinin icaplarını kavramıştı. Resûlullah da bunu görmüş ve hoşlanmıştı. Emirlik ve valilik ise herhalde, dinî ve dünyevi bir sorumluluk gerektirir. Bu da bir takım hükümleri uygulama makamıdır. İslâm cemiyetine hükmü uygulayacak kişinin ise din konusunda bir seviyeye sahip olması gerektir. Bu da birtakım hükümler uygulayacaktır çünkü. d) Putların ve heykellerin yıkılmasının zorunlu oluşu:Burada ille de birtakım insanların bir dikili puta tapması şartı yoktur. Bu hüküm umumîdir ve her duruma şâmildir. Buradaki umumi delil ise, Kabe'deki bütün timsalleri imha etmesidir. Orada ne varsa çıkarttırıp imha ettirmiştir. Taprfan veya tapılmayan diye ayırd etmemişti. Bu da[ yukarıdan beri zikrettiğimiz gibi, gösterir ki şekil ve maksat ne olursa olsun timsal (yâni put ve heykeller) yapma haram, hangi maksatla olursa olsun, onları bulundurup taşımak da haramdır[163]. Böylece artık daha sonraki hey'etlerin durumunu tafsilâtlandırmayıp sadece Sakîf hey'etinin çevresinde açıklamalarla yetinmiş oluyoruz. Çünkü bu hey'etler arasında en renklisi ve ders verici bunlardı. Öbürlerinde ise önemli bir olay yok gibidir. Ancak şu kadarını bilmekte fayda var ki; bu gelen hey'etlerin hepsi müşrik değil, bazısı da kitab ehlindendi. Müşrik hey'etlerin hepsi İslâm'a girmiş, geldiği anda İslâm'ı ilân etmeden dönenler olmuşsa da, sadece kavimlerini ikna etmek ve birliğini sağlamak için dönmüşlerdir. Halbuki ehl-i kitabın çoğu (Yahudi ve Nasara) eski dinleriyle geri dönmüşlerdi... Necrân'dan gelen Hristiyan hey'et, altmış kişiden oluşuyordu. Resûlullah'm yanında günlerce kaldı ve Hz. îsâ'nm durumunu Allah'ın birliği konusunu tartıştılar. Bir başka hey'et de, Resûlullah'm ÂH tmrân sûresinin: (59, 60, 61.) âyetlerini okumayı tasvib etmediler. «İsa'nın durumu da Allah indinde Âdem'in durumu gibidir. Onu topraktan yaratmış, sonra da ona «Ol» demiş, o da olmuştu. Emir Rabbindendir. O halde inatçılardan olma. Bu malûmat geldiği halde, seninle tartışmaya gireceklere gelince, onlara de ki, gelin o zaman, oğullarımızı - oğullarınızı, kadınlarımızı - kadınlarınızı, kendi nefsimizi ve nefsinizi ortaya koyup mübahele yapalım: Allah'ın lanetini da'vet edelim yalancılara...» Bununla Resûlullah onları mübaheleye çağırdı. Çünkü Cenâb-ı Hak da böyle emrediyordu. Resûlullah gidip, Hz. Ali, Hasan ve Hüseyin'i abası altına alıp, Hz. Fâtıma da arkasında toplayıp geldi mübaheleye. Hey'et başkam buna cesaret edemedi. Bu zât, «Şurahbil bin Ved'a- idi. Arkadaşları da sonucundan korktuğu için mübaheleye yanaşmadılar, îslâm ve mübahele dışında Resûlullah (s.a.v)'ı güya yenmeye azmettiler. Ama sonunda pes demek zorunda kaldılar. O da, onlarla anlaşma yaptı. Cizye vermeğe razı oldular. Bu yazılı hâle getirildi. Resûlullah, cizyeyi hepsinin ittifakı ile imza ettirdi. Böylece anlaşmayı bozmalarını önlemiş oluyordu. Kendi dinlerinde de olsa, bid'at ve fitne çıkarma, hıyanet, faiz, ahdinden dönme gibi hâllerden sakınacaklarına dair de söz aldı[164]. Adty Bin Hatimin Müslüman Olması
Adiy bin Hatim hristiyandı. Meşhur cömert insan. Hatim Tâİ'nin oğlu idi. Kavminin de ileri gelenlerindendi. Ve halkında mirba (yâni savaş ganimetlerinin dörtte birini pay olarak) alırdı. Bu Arapların, liderlere karşı yaptığı şeydi. Bu zât, Resûlullah (s.a.v.)'m adını ve da'vetini işitince bu işe kızıp kendi ülkesini terkederek Şam hristiyanlanna sığındı. Adiy kendisi anlatıyor: Resûlullah'ın o anki vardığı seviye ve itibar karşısında kendimi kıyaslayınca hiç de iyi durumda olmadığımı anladım. Dedim ki, şayet ona varırsam, melik mi, yalancı peygamber mi bunu anlarım. Eğer gerçekten peygamber ise o zaman da ona uyarım. Bu niyetle yola çıkıp Medine'de Resûlullah'a ulaştım. O, mescidindeydi, yanma girdim. Selâm verdim. O da, «Kim bu adam?» diye sordu. Ben de Adiy bin Hatim dedim. Resûlullah (s.a.v.) hemen ayağa kalkıp beni aldı ve evine götürdü. Tam evine varacaktık ki, bir zayıf, yaşlı kadın onu engelledi. O bu kadını dinliyor, o da dert anlatıyordu, uzun uzun... O an anladım ki, o bir melik falan değil. Tekrar yürüdük. Resûlullah ile eve girer girmez, deriden bir minder aldı, içi lif dolu idi. Onu bana uzatıp otur dedi. Ben hayır, sen otur dedim. Hayır sen oturmalısın diye ısrar edince, ben oturdum, kendisi ise toprağa oturdu. Ben kendi kendime vallahi bu bir hükümdar davranışı olamaz diyordum. Sonra Resûlullah: -Ee, Adiy bin Hatim, sen Allah'tan başka ilâh tanır mısın?» buyurdu. Hayır, dedim. «Peki, Allah'tan büyük bir varlık tanır mısın?» dedi. Ben yine hayır, dedim. «Peki sen hiç Rukûsî oldun mu?» (Hristiyanlık ve yıldızlara tapıcılık karması bir din) Evet, dedim. «Peki, sen kavminden Mirba almaz miydin?» buyurdu. Evet dedim. «Ama bu senin dininde helâl olmaz» buyurdu. Ben, evet doğru vallahi dedim. Bunun üzerine ResûluUah şöyle konuştu: «Ey Adiyi Belki de senin bu dine girmemen, bu dine bağlıların ihtiyaç içinde olduğunu görmendendir. Unutma ki Allah öyle bolluk verecek ki onlara, mal -mülk dağıtsan alacak kimse bulamıyacaksın. Yine belki onların düşmanlarının çokluğu engelliyor seni. Ama Allah öyle lütfedecek ki, ta Kadisiye'den kalkan bir kadın, Beytullah'ı ziyaret için buraya emniyet içinde devesine binip gelecek. Yine belki de senin bu dine girmemen şundandır: Hani bakıyorsun krallar ve sultanlar hep onların dışında kalıyor. Vallahi, Allah sana işittirecek. Babil'deki beyaz saraylara kadar hepsi fethedilecektir. Bunun üzerine hemen müslüman oldum der Adiy... Adiy şunu da söylüyor: Ben ikisini gördüm: Binekle emniyet içinde gelen kadım gördüm. Kisrâ hazinelerine akın eden atlıların da önündeydim. Vallahi üçüncü de mutlaka gelecektir[165]. İbretler Ve Öğütler
Adiy bin Hâtim'in, ResûluUah (s.a.v.)'a gelişi ve müslüman oluğu, tam da hey'etlerin her taraftan akın akın geldiği esnadaydı. Biz bunu da o koşup gelen ve îslâm'a teslim olan hey'etler cümlesinden sayabilirdik. Ancak, bunu ayrı bir bahis olarak alışımız onun islâm akidesi yönünden, özellik belirtmesinden ötürüdür. Burada birçok dersler gördük ve tahliline lüzum hissettik. Esasen burada ResûluUah canlı bir hüviyet ve şahsiyet ortaya koyuyor. Adiy bin Hâtim'e takdim, edilen açık bir hüviyet. Makam, azamet, emirlik ve krallık şübhe-lerinden ve heveslerinden arınmış bir şahsiyet. Yalnız âlemlerin Rab-bi tarafından bir elçi olduğu, bütün insanları uyarmakla vazifeli olduğu ayan beyân görülüyor. İmanın temeli bu, gösterdiği yolun sır ve hikmeti bu... Şimdi Adiy bin Hâtim'in düşündüklerini onun yerine kendimizi koyarak düşünüp tartalım. Göreceğiz ki Muhammedi Risâlete dair imanımız şahlanacak tır. Ve İslâm alemindeki fikir seviyesinin nasıl bir sebebe bağlı olarak hızla yükselmiş olduğunu daha bir yakından tanıyacağız. Evet, biraz Adiy bin Hâtim'in tasvir ettiği ve son derece etkilendiği peygamberi şahsiyet, sonra da teslim olduğu bu hüviyyet karşısında düşünelim. Adiy diyor ki; «Vallahi o beni evine giderken bir müddet ayakta bekletti. Çünkü yaşlı ve düşkün bir kadın ona rastlamış, onu söze tutmuştu. O da ayakta hayli zaman bu kadının derdini dinlemişti. îşte o zaman kendi kendime bu asla melik falan değildir dedim. Evet o krallık gibi dünyevi şan - şöhret ve büyüklük kaprisinden ne kadar uzaktı. Bu kadar ayakta dert dinlemesinden elbette anlaşılır. Bu yüzden de son derece sabır gösteriyor, nefsine ağır gelecek şeyleri bile hazmediyor, hiçbir sıkıntı ve bunalma alâmeti de görülmüyor onda. Elbette, Resûlullahtır ve her halinde bu seviye ve tabiat billûrlaşmıştır. Dahası var, o sahabesi arasında da kendisine bir özellik tanımaz, fakir ve miskinlerden hiç farkedilmeyecek bir maişet ve hayat biçimi sürdürürdü. O hiçbir gün mükemmel bir sofraya oturmamıştır. Ashabına hiçbir ağır iş teklif etmemiştir ki, kendisi de beraber aynı işe koşmasın. Bu onun değişmez özelliğiydi. Ve dünyayı terkedip Refik-i a'lâya varıncaya kadar da bu hâl üzerindeydi. Peki hangi sırdır onu, böylesi bir kral hayatından men' eden? (Ki istese her imkân ayağına gelecek, hem hiçbir melike na-sib olmayan kolaylıkla en üstüne ulaşabilecekken dünyalığın) îşte o, Allah'ın kendisine ikram ettiği nübüvvet sırrıdır. Adiy devam ediyor: Beraber evine girdiğimizde, lifle dolu deriden bir minder alıp bana uzattı, «Otur bunun üzerine» buyurdu. Ben oturdum. Kendisi ise toprağa oturdu. Yine ben kendi (kendime dedim ki: Vallahi bu asla kral falan değil. Belki de Adiy (ki o kendi kavmi içinde üstün makama sahipti). Resûlullah'm evini bambaşka tahayyül etmiştir. Ondan da bir anlam çıkaracaktı belki. Ama aksi durumla karşılaştı. Resûlullah'm da karşısında kuru yere bağdaş kurup oturuşuyla şoke oldu. Ve baktı hayâlinde kurduğu şeylerden hiçbir iş ve görüntü yakalayamayınca, hiçbir sözü kalmamıştı. Nasıl diyecekti, bu zâtın, şân - şöhret, dünyalık veya krallık peşinde olduğunu? Zaten Adiy tarafından hemen anlatıyor, Resûlullah'ın geleceğe âit gaib haberleri görür gibi tanıtışını. Müslümanların ve İslâm'ı istikbâlini nasıl çizip ortaya koyduğunu... Buyurdu ki: «Kısa zaman sonra, öyle zenginlik ve mal geçecek ki müslümanlarm eline, isteklisi bulunmayacak». Resûlullah doğru söylemiştir. Gerçekten Halife Ömer bin Abdülâziz zekât memurunu zekât dağıtmak için Afrika ülkelerine göndermişti de memur geriye getirmişti bu mallan. Çünkü zekât alacak kimse yoktu (herkes refah içindeydi). Bunun üzerine bu paralarla bir sürü köle alıp âzâd etti, hürriyetlerine kavuşturdu. Yine demişti ki; «Öyle gün gelecek ki, Kadisiye'den bir kadın tek başına devesine binip, korkusuzca, Beyt'İ ziyarete gelecek». Besûlullah doğru çıktı, öbür hadislerinde de buyurduğu gibi, daha bu sözün akisleri kesilmeden İslâm'ın güven ve barış ortamı hâkim olmuş, bir yolcu yol boyunca Allah'tan başka hiçbir korkacağı şey olmaksızın yürür hâle geldi. Bir de çobanın sürüsü için kurttan endişesi vardı belki, başka korku yok. Yine buyurmuştur ki: «Allah'a yemin olsun ki, Babil'deki beyaz köşklere kadar herşey müslümanlarm eline geçecek». Yine haklı çıktı Resûlullah ts.a.v.). Çünkü, biz bunları da gördük veya duyduk. Allah va'dini yerine getirip, Peygamberini te'yid etti!... Adiy, Kesûlullah'ı hayat ve maişetinde de tam Risâletine mutabık durumda müşahede etmişti. Bu üstün hali, söz ve ifadesinde de bulmuştu. Bunun doğrulayıcı ölçüsünü de daha sonra görecekti, tarih ve zaman içinde. Zaten bu müşahedeleri sonundaydı, İslâm'ı kabullenirken aynı zamanda kavminin kendisine verdiği şan ve mevkiden sıyrılıp çıkışı..., Düşünen insan hür ve peşin hükümsüz, düşüncesini bu konuda yoğunlaç tırırsa, ne kadar engel bulunursa bulunsun, bu gerçeği kabul edip imana gelmesini önleyemiyecektir. Ama aklın kudsiyyeti, fikrin hürriyeti iptal edilmişse, yerinde kin ve kaba şehvet bitmişse, artık bâtıla saplanıp kalmaktan başka sonuç beklenemez. Ve artık cehalet ve cahillerden başka sığınak, üstün gelme, kör deve gibi çiğneyip geçmekten başka da bir davranış, ya da bile bile körlük ve anlamazlık göstermekten başka akıbet beklenemez... Bu tiplerin sıfatlarını bize Cenâb-ı Hak, sâdık kelâmında anlatıyor: «Dediler ki, senin çağırdığın şeye karşı, bizim kalblerimizde bir engel var, kulaklarımızda tıkaç. Yâni seninle aramızda perde var. Sen işine bak, biz de kendi işimize bakarız...[166]»
[1] Ehâbiş: Kinâne kabilelerinden bir kol. Hubşl dağı eteğinde yaşarlardı. (Mütercimler) [2] Çarpışma, kan dökme veya akrabalık gereklerini ifa... (Mütercimler) [3] Bu, Buhâri'nin «Kitâbü'ş-ŞarU'ındaki rivayet, Îbn tshâk ve öbürlerinde de var. Buharı ayrıca «Meğâzî» bölümünde şunu nakleder: O. kuyunun kenarına oturup, bir kabla su getirip, ağzına alıp çalkaladı, dua etti. Onlara da bir saat duâ edin dedi. Ve artık onlar kanıncaya kadnr su İçtiler. H. tbn Hâ-cer ise: Fethti'l Bâri'de: Bu iki hali birlikte mütalâa mümkündür, der. Yine bir hadîste dr, elini yu kabına koyunca parmakları arasından su fışkırmaya başladı. Bu bir başka zaman vâki olmuş olabilir de. Bütün bunlar, sabit ve sahihtir. [4] Avzu MrtAfll diyo adı geçen deveyi yanlarında Getirmişler. Su ve yiyenle İhtiyaçlarını karşılayarak müslümanları bekleyip engellemek gayesindey-dller. [5] Burada Urve bir zamanlar bir diyeti Ödeyemediğinden Hz. Ebû Bekir'in kendisine karşılıksız yardımını zikretmektedir. [6] Bu tür davranış Araplarda samimiyet ifadesiydi. (Mütercimler) [7] Muğîre, câhiliyye döneminde onüç kişiyi öldürmüş de, Urve d^1 onun nâmına diyetlerini ödemiş. Onu başına kakıyor... [8] Bu parantezli kısımlar Müslimin ziyâdesidir. Ama Öbür bütün hadis Buhârl'-nin metnine dayanır. [9] Müttefekun aleyh. [10] Çünkü Hudeybiye musalâhasındaki Mekke"den gelenlerin iade olunmaları maddesi erkekler hakkında İdi. kadınları ilgilendirmiyordu. [11] Buhârî. Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 331-336. [12] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 336. [13] Feth sûresi, âyet: 26. Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 336-338. [14] Yukarıda geçen Buhârl hadîsinin devamıdır. [15] Bak: el-tsâbe: 4/24. [16] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 338-340. [17] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 341. [18] Bak: Sahife: 197-198. [19] Resûlullah (s.a.v.)'a âmânın tevessülüne ve ona görmesinin İade edilişine dair hadis sahîhdir. Tfrmizi, Nesâî, Beyhakî ve ötekiler, Osman b. Hanîf (r.a.)'-den nakletmişlerdir: Âmâ bir kişi Resûlullah'a geldi. O mecllsde oturuyordu. Adam gözlerinin kör olduğundan yakındı, O da sabrı tavsiye etti. Adam yardımcısının olmayışı yüzünden âmâlığın çok zor olduğunu söyledi. Bunun üzerine: «öyleyse İbriği getir. Abdest al, İki rek'at namaz kıl ve şöyle dua et: Yâ Rabbl, sana yöneldim. Rahmet peygamberi olan Muhammed'ln vasıtasıyla. Yâ Muhammed, ben senin vasıtanla Rabblme yöneldim. Benim İhtiyacımı yerine getirsin diye. Yâ Rabbl, onu bana yardımcı kıl» diye emretti. Bâzı rivayete göre de: Eğer ihtiyacın varsa bu şekilde temessül et, fazlalığı vardır. Osman İbn Hânif diyor ki: Vallahi adam daha meclisden çıkar çıkmaz yanımıza girdiğinde gözleri görmeye başlamıştı. [20] Bu kitabın 88. sayfasına bak. [21] Bak: Za"dU'l-Meâd 2/114. [22] Mütareke konusunun tafsilâtı için : Muğni'I-Muhtâc: 4/260; İbn Kudâme'nin, Mugni: 9/29, Hidâye: 2/103 ile BidâyettH-MÜctehid: 1/374'e bakılmalı. [23] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 341-347. [24] Metinde «Hamûs sözü geçiyor ki, o gün için ordu anlamına veya «Beş düzenli ordu» demek oluyor. [25] Müttefekun aleyh. [26] Hadis baştan sona müttefekun aleyhdir. [27] MUttefekun aleyh. [28] Olayın siyak ve sibakı böylece tbn İshâk'a âlt ise de: Buhârl ve Müslim'den de müttefekun aleyhdir. [29] Müttefekun aleyh. Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 347-349. [30] Cafer bin Ebî Tâlib'ın gelişi ve ganimetlere iştirakine dair haber, Buhârî'den ve ötekilerden alındı. Ama gelirken Resûlullahın karşılamasına dair tafsilât Buhârİ'dedir. [31] BuhârS ve Fethü'l-Bârl'ye de bakınız. [32] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 350. [33] Ebû Hanife ise : Süvariler için İki hisse verilir. Biri kendisi, biri atı içindir. Bu da yukarıda zikrettiğimiz gibi, Resûlullah'm uygulamasını delil almaktadır. [34] Bak: Fethü’l-Bâri: 7/240-249. [35] A'lâmü'l-Muvakkiin: 3/292'ye bakın' Kadının para karşılığı kendisini boşamasını; «bâtıl bir hiyle» diye vasıflandırır, sonra: 4/110'da: bunu kendince meşru on kadar delille meşru gösteriyor. Başına sonuna bakınca, ne garlb bir tenakuz olduğu anlaşılır. Daha geniş bilgi için «Zavâbıtıl-Maslaha - Fi'ş-Şerîati'l-îslâmiyye»: 293-294. sayfalarına bakınız. [36] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 350-356. [37] İbn Sa'd'ın Tabakafmda özetlendi: c. 2, s. 23. [38] Metinde «Erisin» geçiyor. İbn Hâcer bunun Feüâh: Çiftçi anlamına geldiğini ve tebaaya İşaret ettiğini söylüyor. [39] Buhâri ve Müslim'e göre müttefekun aleyhdlr. [40] Resûlullah'ın bu şekildeki mektubuna dair tafsilâtlı nakil, İbn Sa'd'ın Taba-kat'ındadır. Nitekim Buhârî de bunu özet olarak verir. Bu rivayette, Resûlullah'a mektubun yırtılma haberi ulaşınca, onun paramparça olması için bedduada bulundu. Üstad Şeyh Nasır da. Mısırlı Gazâlî'nin «Fıkhu's-Siyre» kitabına yazdığı dipnotlarda bu hususu tbn îshâk'a isnad ediyor. Bizim naklettiğimize ilâveten. Ama ben bunu Tabakat'ta görmedim. Buna göre Resûlullah o elçilerin byıklarım uzun, sakallarını ise kazınık görünce: «Yazık sizlere, ne bu hâliniz?» buyurdu. Onlar da Rabbimlz böyle emreder, dediler. Yâni Klsrâ'yı kasdediyorlardı. Halbuki bu ziyade tbn Cerir'dedir. Galiba bir ufak yanlışlık var. (Müellif) [41] Bu Vâkıdî'nin Amr bin Hakim'den nakli, tbn Hâcer der ki; İbn Şahin de M. Yezid tarikından aynı şeyi zikretti. [42] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 357-359. [43] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 359-361. [44] Ancak; mektublara konan âyet-i kaimeler aslî metin ve dilinde İdi. Bu da; Kur'ân'ın tercümesi konusunda bu fıkır verir. (Mütercimler) [45] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 361-364. [46] Tabakat-ı tbn Sa'd: 3/167. [47] Siret-i İbn Hişâm: 2/370. Şeyhayn indinde yakın rivayetlerle birlikte, muhteva müttefekun aleyhtir. [48] Uyûnü'1-Eser: 2/48. [49] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 365-366. [50] Buharı. 5/85. [51] el-Fetıh sûresi, âyet. 27. [52] Ne var ki bu, kadınlar için müstehab değildir. [53] Müslim: 65. [54] Müslim: 5/60, Buhâri'de de benzer rfvâyet var. Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi:366-368. [55] Buhâri nakletti. Ahmed de, Ibn İshâk da... Ancak Buhârî'de «O da ölürse halk razı olduğu kimseyi seçer» kaydı yok. [56] Meryem sûresi, âyet 71. [57] Fethü'1-Bârl: T/361, 362. [58] Firari: Kaçak; Kerrarî: Döne döne çarpışan (müt. notu). [59] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 368-371. [60] Bak. Tabakat-i Ibn Sa'd: 3/175; Siyer, tbn Hişâm: 2/375. [61] Dünyanın büyük İki imparatorluğundan biri olan Bizans'ın ordusu. (Mütercimler) [62] Fethü'l-Bârl: 7/361. [63] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 371-374. [64] İbn Sa'd ve tbn İshâk naklidir. İbn Hâcer ise; Bezzâr, Taberânî, Mûsâ bin Uk-be ve ötekilerinin de aynı nakli yaptığını söylüyor. [65] îbn Sa'd ve tbn İshâk yakın İfadelerle rivayet ederler. [66] Müttefekun aleyhtir. Lâfız-Buhârİ'nJn, âyetler: Mümtehıne: 1-9. [67] Buraya kadar Buhârî'nin nakliydi. Gördüğünüz gibi, öbür iki arkadaşının müslüman olduğuna âit işaret yok Siyer bilginlerinin, bu meyanda Mûsâ bin Uk-be'nin nakline göre ise Bedii ve Hakim, Resûlullah'ın huzurunda müslüman oldu. Ebû Süfyân İse sabaha kadar mühlet istedi. Onun için de Buhâri, Ebû Stff-yân'ın söyleyip onları pas geçmiştir. [68] İbn Sa'd'ın rivayeti, İbn İshâk, Ibn Cerir, Buhâri de yakın ifadelerle nakletmiştir. [69] İbn tshâk. [70] Buhar i. İbn îshâk ve ötekiler nakleder. [71] İbn Sa'd, tbn İsfâk rivayeti böyledir. İbn Hâcer ise, bu isimleri derlemiştir. [72] İbn Sa'd, îbn Hâcer de Mûsâ bin Ukbe'den, böyle nakletti. İbn Hİşâm ise Siyer'inde müşrik ölüyü ondbrt, onbeş olarak kaydeder. Bak; FethÜ'1-Bârİ* 8A 9. [73] Müttefekun aleyh. [74] Buhari'nin rivayeti böyle. Müslim İse: Girdiğini de, namaz kıldığını da kaydeder. İnşâallah ileride açıklayacağız. [75] Taberi, tbn Ebi Şeybe, İbn İshâk rivayeti. [76] İbn Ba'd da benzerini nakletti. [77] tbn tshâk ve İbn Cerîr nakletti. [78] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 375-383. [79] Demek ki ceza umumî oluyor. (Mütercimler) [80] Mesek: Deriden yapılmış torba. Altınla doldurulmuştur. [81] Meselâ parti taassubunu... (Mütercimler) [82] Hucürât sûresi, âyet: 14. [83] Nisâ sûresi, âyet: 94. [84] Bu imamlar, birçok sahabe ve tabiinden; Kur'an tilâvetinde, teganni ve tahribin nehyi hakkında gelen rivayetleri, harfleri ve kelimeleri sahih mahreçlerinin dışında okuma şeklinde yorumlamışlardır. Gerçekten, bu türlü tilâvet ittifakla caiz değildir. (Müellif) Caiz olan ise: «Kur'ân'ı tertil üzere okuyun» âyeti ile; «Kur'ân'ı sesiniz İle güzelleştirin» hadîsine göre; hoş ama doğru okumaktır. (Mütercimler) [85] Nevevi'nin Müslim şerhi: 9/124, 5/125 ve Mâverdi'nln Ahkâmu's-Sultanl-yesi: 168. sahifeye bakın. [86] Hadîsteki Hirbe: Ayb, şer'an helâl olmayanı kaçıran demektir. (En-Nİhaye) [87] t'lâmü's-Sâcid Fi Ahkâml'l-Mesâcid: Zerkeşî: 162 ve Tarhu't-Tesrlb: &/86. (H. Iraki) [88] Zerke?!: İ'lâmü's-Sâcld: 157. [89] Müellifin: Zavâbıtu'l- Maşlaha Fi'5-Şeriati'l-İslâmiyye eserinin 200. sahUe-sine bak. [90] Fethü'l-Bâri: 3/304 ve Nevevî'nin Müslim Şerhi: 9/82. [91] TarhuVTesnb, Hafız el-lrâfci: 5/175. [92] Burada Müslim'in Âişe'den rivayetini kastediyor: «Resûlullah odama girdiğinde üzerimde ince ve üstü resimli bir örtü vardı. Rengi değişti ve örtüyü çekip parçaladı. Ve buyurdu ki; «Kıyamet günü azabı en şiddetli olanlar yaratıcılıkta Allah ile yarışa kalkanlardır...» [93] Bu hortlama insanlığın düşüşü ve kıyametin yaklaşışını bildlrse gerek... (Mütercimler) [94] Hanefinin dayanağı: Ahzâb sûresi, 32. âyetinde. Peygamber hanımlarına olan hitapta; «cezbedlci sesle konuşma» menedllmiş. Buna öbür delillerle yasaklımı - kısmi ve özel - hükmedilmiştir, (Mütercimler) [95] Ahkâmu's-Sultaniye: 164, Zâdü'1-Meâd: 2/174. [96] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 383-403. [97] Tabakat. 4/200 [98] Tabakat:4/200 ve İbn Hlşâm'ın siyeri. [99] İbn tshâk bunu sahih senedle nakleder. [100] Hudeybiye'de altında bey'at alınan ağacı kasdediyor. Rıdvan ağacı. [101] Buhâri'de, Müslim'de ve sijer kttablannda vardır bu rivayet. [102] Ebû Dâvud ve tbn Mâce'nin bu rivayetini Şeyhayn, mânâ olarak nakletmiş. [103] Müttefekun aleyhtir. [104] İbn Sa'd, Tabakafında: Tlrmlzl, Sünen'inde naklettiler. [105] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 404-407. [106] Yâni daha sonra bedellerini ödemek üzere teslim etsinler. [107] Buhârî, Taberânî ve Beyhaki naklettiler. [108] Buhârî, Müslim, tbn İshâk, İbn Sa'd yakın rivayetler yaptılar. [109] Buhâri rivayeti. [110] Müttefekun aleyh. [111] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 407-409. [112] Tevbe sûresi, âyet: 25, 26, 27. [113] Zâdin-Meâd: 2/190; Muğni'l-Muhtâc: 4/221. [114] Tefsîr-l İbn Kesir: 2/345. [115] FethÜ'1-Bârî: 6/51. [116] Muğni'l-Muhtâc: 4/219. [117] Bakara sûresi, âyet: 85. [118] Alıkârau's-Sultaniye: 4; MuğnH-Muhtâc: 4/223. [119] Ahhâmu's-Sultaniye: 139, Ahkâmü'l-Kur'aniye: 28. [120] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 409-417. [121] îbn Sa'd, Tabakat: 3/218, FethÜ'1-Bârî: 8/87. [122] Müttefekun aleyh. [123] Ceddübnül-Kays. [124] tbn İshâk ve ötekiler nakletti, tsâbe- 1/230'a bak. [125] Tevbe süresi, &I ve 49. âyetler. [126] Taberânî ve Tİrmizî nakletti. [127] Tİrmizî, Ahmed, Abdurrahman bin Sümre'den nakletti. Ahmed ve Kisâî, zaif dediler. [128] Tirmizi, Hâkim ve Ebû Dâvud nakletti. [129] İtin Sa'd ve İbn İshâk nakletti. [130] Ahmed'le beraber. Hafız İbn Kesir de tarihinde zikretti [131] Müttefekun aleyhtir. [132] MUttefekun aleyhtir. [133] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 418-421. [134] Buhâri ve Müslim'den özetlendi. Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 422-424. [135] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 424-426. [136] Kavâlçli'l-Ahkâm Fî Mesâlihl'l-Enâttı: 2/187. [137] Bâzı kimseler belki hayret edecek; birçok hususta Vehhâbileri tenkld ettiğim halde, bu konuda onlarla birlikte karşılarmdakilerl tenkid edişimi... Şübhesiz bu hayret, yanlış bir tasavvurun sonucudur. Ve aslında benim tutumum her müslümanın takınması gereken tavırdır. ÇünkU ts-lâm'da, nefis düşkünlüğü veya hlzib taassubuyla birşeyi yorumlama yoktur. Ama ne yazık ki, herkes kendi görüşünü veya bağlı bulunduğu mezhebin görüşünü yanlış bile olsa İnadla savunuyor. Ve bu tutumu, da, İslâm'a hizmet ve onu savunma diye takdlnt ediyor... tim! araştırmalarda da böyle oluşu bir garibe... halbuki İlmî araştırmalarla olsun müs-lüman ancak Kitabullah ve sünnet-1 ResüİÜ'n ölçü olması yaraşırdı. Nefsine ve fikrine bu İkisinden başkasının baskı ve te'sirini hoş görmemeliydi. Müslüman bu gerçeği esas alınca da, artık sözü İle bir mUslümaru muâhaze etmesi, görüşüne düşmanlık etmesi düşünülemezdi. Nitekim bu kitabın bahislerini inceleyen kimse, orada bazı kimselere muhalefetler görecektir. Ama Allah şahid ki bu, sırf muhalefet olsun veya onlara karşı bulunayım diye değil, Kur'an ve Sünnet'l düstur edindiğlmdendir. Verdiğim hükümlerde yanılsam da mes'ele böyledir. Yine büyük halk kitlelerine ve bazı sofilere muhalif bahislere de rastlarsınız bu kltabda Bu da kesinlikle karşı grup olan azınlıktakllere bağlılık anlamına değl); Allahın Kitabı'na ve Resûlü'nün sünnetine zerre kadar ters düşmemek için böyle olmuştur. Eh, artık müsHlman, uyması gereken gerçeği arıyorsa yol budur. İsterse birçok hususta ters düştüğü ve çekiştiği zümreler de bu tutumda olsun veya aynı kanaati tasısın Fakat m f Uluman taassub ve aşırılıktan sakınmalıdır Bu Jkı felâkettir bizi perişan eden O halde sofiler muhaliflerinin aşırı tenkld ettiği davranış ve görüşlerini bir hesap etmelidirler; İslâm'da çıkış yolu bulunmayan bu tür inanış ve düşünüşlerinde nefislerinin baskısına boyun eğiyorlar mı? Bid'at ve İfrattan sakınıyorlar mı? Kendilerine telkin ve zerk edilen şeyleri bir an İçin tenkit süzgecinden geçirebiliyorlar mı? Ve ciddiyetin şartı doğruya götüren yol bu değil midir?... Zira aşırılık karşı bir aşırılığa sebeptir. (Yâni aşırı tenkit nasıl aşırı tepkiye sebeb olursa bir â,det de, ifrat da şiddetli tenkide sebeb olur.) Öyle ise kim İslâm'ın ve ilâhî nizamın İlerlemesini, hâkimiyetini ve yaşamasını istiyorsa; her türlü aşırılığa, uydurukçuluğu, bid'atı kesinlikle terk etmelidir. İşte karşımızda aşırı gördüğümüz kimselere karşı bulacağımız tek çâre ve tedavi yolu budur. [138] Kitâbü'I-Keffâ'r-Rûâ': 48. [139] Tevbe sûresi, âyet: 81, 83. [140] Tevbe sûresi, âyet: 47. [141] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: [142] Zâdtt'l-Meâd: 3/20. 22. [143] Zâdü'1-Meâd: 3/20, 22. [144] Zâdü'l-Meâd: 3/20, 22. [145] Mebsût: 12/93; Zâdü'1-Meâd: 3623; Zavâbıt: 244, 284; Tefsir, tbn Kesir: 2/ 387, 388. [146] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 426-435. [147] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 435-436. [148] Bak: Uyünü'1-Eser, İbn Seyyidinnâs: 2/231. [149] Yâni Hz. Ebû Bekir'in haccı, Resûlullah'ın yapacağı ve bütünüyle kaideletıreccği hacca hazırlıktı... (Mütercimler) Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 436-438. [150] Tevbe sûresi, âyet: I07( 108. [151] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 439-440. [152] ZâdÜ'1-Meâd: 3/17 Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 440-441. [153] İbn Hlşâm: 2/324. [154] İbn Sa'd, Tabakat: 2/78 [155] İsrâ sûresi, âyet: 32. [156] Bakara sûresi, âyet: 278. [157] İbn Hişâm: 2/324 [158] Tabakat: 2/78. Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 441-443. [159] Nasr sûresi. [160] Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 443. [161] Zerkeşi, İ'lâmü's-Sâcid: 319-321. [162] Tevbe süresi, âyet: 6. [163] Bu kitabın Tebük Seferi bahsine bak. [164] Buhârl, BeyhakI ve Ebû Dâvud rivayetleri İle İÇn Kesîr tefsirine bakınız. Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 444-448. [165] İbn İshale, Ahmed ve Beğavî yakın ifadelerle nakletti. Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi:448-449. [166] Fussılet sûresi, Ayet: 5. Dr. M. Said Ramazan El-Bûti, Fıkhu’s Siyre, Gonca Yayınevi: 449-451. |
1749 kez okundu |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |